20 Perkara bagi Datuk Salleh Said

APABILA Datuk Salleh Tun Said mengeluarkan pandangan bahawa 20 point Sabah menyertai Malaya, Sarawak, Singapura membentuk Negara Malaysia pada 16 September 1963 telahpun termaktub dalam Perlembagaan Negara, ramai yang mempertikainya, termasuk Datuk Dr Maximus J Ongkili.

AYT tidak akan menguraikan secara detail mengenai 20 Point itu, akan tetapi hanya menulis rangkuman daripada 20 point itu.

20 Point adalah memorendum yang dihasilkan daripada temuan IGC sebagai syarat penyertaan Borneo Utara membentuk Negara Malaysia.

Apabila negara dibentuk, maka Perlembagaan Negara juga terwujud dengan mengambilkira, 20 Perakara itu. Atas   sebab itulah, Speaker Dewan Undangan Negeri Sabah itu memberi pandangan agar supaya 20 Point jangan dipolitikan, kerana ianya sudahpun termaktub dalam perlembagaan.

Perjalanan Kemerdekaan Sabah melalui Malaysia telahpun masuk 49 tahun, dan secara perlahan-lahan dan pasti, bahawa semua perkara-perkara yang disebut dalam 20 point itu dilaksanakan secara bertahap.

Kini, kita tidak boleh menyatakan bahawa syarat-syarat 20 pointpun tidak dilaksanakan, melainkan kita perlu "pin point" perkara mana yang belum sepenuhnya dilaksanakan.

Apapun perubahan terhadap 20 Perkara itu, berlaku kerana keputusan rakyat Sabah sendiri melalui Dewan Undangan Negeri Sabah, memutuskan mengenai perkara yang berkaitan dengan 20 Perkara, sesuai dengan perkembangan zaman dan situasi.

Bagi AYT.. melihat 20 Point... jangan kita terpaku dan statik. Kita perlu melihat berasaskan kepada situasi dan masa. Sebab apabila kita terpaku dan statik, maka minda kita akan terpaku pada keadaan atau zaman semasa 20 point itu terwujud.

Memang 20 Point itu merupakan catatan sejarah... Datuk Salleh tidak mempertikainya.. beliau hanya membuat kesimpulan, bahawa 20 perkara itu telah tercakup dalam perlembagaan negara, kerana pelaksanaan 20 point itu selepas 49 tahun, telah tergambar dalam perlembagaan negara.

20 Point, hanya hipotesis semasa merangkanya, dan selepas 49 tahun... hipotesis itu terbukti... bahawa ianya tercakup dalam Perlembagaan.

Atas asas itu, Salleh mencadangkan agar 20 Perkara jangan dipolitikan, bagi mereka yang benar-benar memperhalusi perkembangan negara selama 49 tahun.

Bagi AYT... sama-sama kita memperhalusi perkembangan 20 point itu, mana satu perkara yang belum sepenuhnya dilaksanakan.. 

Kita boleh berbeza pendapat... tetapi kita juga perlu menghormati pandangan masing-masing.. Namun, sebelum kita memberi komen negatif terhadap pandangan orang lain, kita perlu melihat daripada sudut mana pandangan itu dilihat.

Datuk Salleh memberi pandangan daripada sudut kemajuan mengenai 20 point itu, dinamikanya ke arah "Nation Building"... 

"Hak rakyat Sabah dan negeri Sabah pasti terbela oleh Barisan Nasional dan pada pandangan saya, kita hormati pandangan masing-masing dan saya sendiri tidak pernah menyentuh soal "kesahihan" dokumen 20 Perkara kerana ia bukan perjanjian cuma memorandum,".
“DATUK SALLEH TUN SAID”

"Semangat dokumen 20 Perkara bagi melindungi Sabah berikutan pembentukan Malaysia sah dan relevan hingga bila-bila kerana ia termaktub dalam laporan Jawatankuasa Antara Kerajaan (IGC) dan Perlembagaan Persekutuan tetapi semata mata memorendum politik"
“DATUK MAX ONGKILI"

APA ITU 20 PERKARA

Perkara 1: Agama

Walaupun tiada bantahan terhadap agama Islam sebagai agama kebangsaan Malaysia akan tetapi agama rasmi sepatutnya tidak akan diadakan di Borneo Utara, dan segala perundangan mengenai agama Islam yang terkandung di dalam Perlembagaan Malaya tidak harus digunakan di Borneo Utara.
Perkara 2: Bahasa

    Bahasa Melayu harus dijadikan Bahasa Kebangsaan Persekutuan
    Penggunaan Bahasa Inggeris harus diteruskan untuk tempoh sepuluh tahun selepas Hari Malaysia
    Bahasa Inggeris harus digunakan sebagai bahasa rasmi Borneo Utara untuk semua tujuan berkaitan dengan negeri dan persekutuan, tanpa had masa.

Perkara 3: Perlembagaan

Walaupun Perlembagaan Persekutuan Malaya diterima sebagai asas untuk membentuk Perlembagaan Malaysia, akan tetapi Perlembagan Malaysia seharusnya dipersetujui oleh pergabungan negeri-negeri bebas dan sepatutnya bukan sesuatu susunan pindaan kepada sebuah perlembagaan yang telah digubal dan dipersetujui oleh negeri-negeri yang berasingan di dalam keadaan yang berlainan sekali. Sebuah perlembagaan baru untuk Borneo Utara sewajarnya amat diperlukan.
Perkara 4: Ketua Persekutuan

Ketua (Yang Di Pertua Negara) Borneo Utara tidak layak untuk dipilih sebagai Ketua Persekutuan.
Perkara 5: Nama Persekutuan

"Malaysia" bukan "Melayu Raya".
Perkara 6: Imigresen

Kawalan ke atas penghijrahan dari luar ke mana-mana tempat di Malaysia seharusnya terletak di bawah kuasa kerajaan Persekutuan tetapi kemasukan ke Borneo Utara sepatutnya juga memerlukan persetujuan Kerajaan Negeri.

Kerajaan Persekutuan tidak seharusnya berkuasa membatalkan kemasukkan sesiapa pun ke dalam Borneo Utara jika ia berkaitan dengan urusan kerajaan negeri kecuali atas sebab-sebab keselamatan sahaja. Borneo Utara seharusnya mempunyai kuasa yang tidak terhad ke atas pergerakan seseorang, kecuali mereka yang bertugas di bawah kerajaan Persekutuan daripada tempat-tempat lain Malaysia di Borneo Utara.
Perkara 7: Hak Menarik Diri

Hak untuk memisah atau menarik diri dari Persekutuan seharusnya tidak ada.
Perkara 8: Borneonisasi

Proses untuk melantik orang-orang tempatan ke dalam perkhidmatan awam negeri Borneo Utara seharusnya diwujudkan secepat mungkin.
Perkara 9: Pegawai-pegawai British

Segala usaha harus dibuat untuk menggalakkan pegawai-pegawai Birtish untuk meneruskan perkhidmatan mereka dalam perkhidmatan awam sehingga tempat mereka boleh diganti oleh orang-orang tempatan yang berkelayakan.
Perkara 10: Kewarganegaraan

Tertakluk kepada pindaan berikut, Perenggan 148(k) cadangan dalam Laporan Cobbold seharusnya menentukan hak kewarganegaraan penduduk Borneo Utara di dalam Persekutuan :

    Perenggan kecil (I) seharusnya tidak mengandungi syarat mengenai penetapan selama 5 tahun
    Untuk diselaraskan dengan undang-undang kami, perenggan kecil (II) sepatutnya menyatakan "7 daripada 10 tahun" dan bukan "8 daripada 10 tahun"
    Perenggan kecil (II) tidak sepatutnya mengandungi sekatan berkenaan dengan kewarganegaraan ibu bapa seseorang yang dilahirkan di Borneo Utara selepas Hari Malaysia semestinya menjadi warganegara persekutuan.

Perkara 11: Cukai dan kewangan

Borneo Utara seharusnya mempunyai kuasa ke atas kewangan, tabung pembangunan, dan cukai sendiri.
Perkara 12: Kedudukan khas bangsa asli/bumiputera Borneo Utara

Pada prinsipnya bangsa asli Borneo Utara seharusnya menikmati hak keistimewaan seperti yang diberikan kepada bangsa Melayu di Malaya, tetapi formula yang dipraktikkan di Malaya tidak semestinya digunapakai oleh Borneo Utara.
Perkara 13: Kerajaan Negeri

Ketua Menteri harus dipilih oleh ahli-ahli tidak rasmi Majlis Perundangan. Borneo Utara seharusnya mempunyai suatu sistem kementerian yang sesuai.
Perkara 14: Jangkamasa Peralihan

Sepatutnya tujuh tahun dan dalam masa ini kuasa perundangan mesti diberikan kepada Kerajaan Borneo Utara mengikut perlembagaan dan tidak dipengaruhi oleh kerajaan persekutuan.
Perkara 15: Pelajaran

Sistem pelajaran Borneo Utara yang wujud sekarang harus diteruskan dan dengan itu ia harus diletakkan di bawah kawalan kerajaan negeri.
Perkara 16: Perlindungan kepada Perlembagaan

Tidak ada sebarang pindaan, perubahan atau pembatalan dapat dilakukan oleh Kerajaan Pusat kepada perlindungan-perlindungan yang diberikan khas kepada Borneo Utara tanpa persetujuan kerajaan Borneo Utara. Kuasa ini adalah hak mutlak penduduk negeri ini.
Perkara 17: Perwakilan dalam Parlimen Persekutuan

Ini sepatutnya bukan hanya bergantung kepada jumlah penduduk Borneo Utara tetapi juga kepada keluasan dan keupayaannya, dan dalam mana-mana perkara ia sepatutnya tidak kurang dari jumlah perwakilan dari Singapura.
Perkara 18: Nama Ketua Negeri

Yang Di Pertua Negara.
Perkara 19: Nama Negeri

Sabah.
Perkara 20: Tanah, hutan, kerajaan tempatan dan lain-lain

Perkara dalam Perlembagaan Persekutuan mengenai kuasa Majlis Tanah Persekutuan tidak harus melibatkan Borneo Utara. Seperti itu juga, Majlis Kebangsaan Kerajaan Tempatan tidak harus melibatkan Borneo Utara. mengenai 20 Point itu.